4 3 2 1
4 3 2 1 του Paul Auster
Τρεις επινοημένοι χαρακτήρες και ένας ο δημιουργός τους, μας κάνουν τέσσερις. Τέσσερις παράλληλες ιστορίες, τέσσερις εκδοχές, μόνο τέσσερις δυνατότητες περιγράφονται στο μυθιστόρημα των 1217 σελίδων του Auster. Και στις τέσσερις ιστορίες όλα παραμένουν ίδια: ο χρόνος, ο τόπος, οι βασικοί χαρακτήρες. Αυτό που διαφέρει σε κάθε ιστορία είναι τα γυρίσματα της τύχης σε συνδυασμό με τις προσωπικές επιλογές που ρίχνουν τους πρωταγωνιστές σε διαφορετικές ζωές, σε διαφορετικές διαδρομές. Κεντρική ιδέα του μυθιστορήματος είναι αυτό που γράφει ο Auster στο τέλος του βιβλίου δίνοντας παράλληλα ενός είδους εξήγησης για τη δομή του έργου:
[...]από το ξεκίνημα της συνειδητής ζωής του, το επίμονο συναίσθημα ότι οι διασταυρώσεις και η παραλληλία των δρόμων των ταξιδεμένων και των αταξίδευτων διασχίζονταν από τους ίδιους ανθρώπους την ίδια ώρα, τους ορατούς ανθρώπους και τους σκιώδεις ανθρώπους, και ότι ο κόσμος ως είχε ποτέ δεν θα μπορούσε να γίνει κάτι παραπάνω από ένα κλάσμα του κόσμου, διότι το πραγματικό αποτελούνταν και από αυτό που θα μπορούσε να είχε συμβεί αλλά δεν είχε συμβεί, ότι δεν υπήρχε ένας δρόμος καλύτερος ή χειρότερος από τους άλλους δρόμους, αλλά το βάσανο του να ζεις σε ένα και μόνο σώμα ήταν που ανά πάσα στιγμή έπρεπε να είσαι σ' έναν δρόμο μονάχα, παρότι θα μπορούσες να είσαι σε έναν άλλον, πηγαίνοντας προς έναν ολότελα άλλο τόπο.
Το συγκεκριμένο βιβλίο μπορεί να διαβαστεί με δύο τρόπους. Είτε γραμμικά, παρακολουθώντας παράλληλα την εξέλιξη των τεσσάρων Άρτσι Φέργκιουσον, είτε πηδώντας αναλόγως τα κεφάλαια ολοκληρώνοντας κάθε φορά τη ζωή του εκάστοτε Φέργκιουσον (1.1, 2.1 κλπ.). Επέλεξα τον δεύτερο τρόπο μόλις κατάλαβα τι συνέβαινε, διότι ο συγγραφέας δεν δίνει διευκρινήσεις παρά μόνο στο τέλος του βιβλίου.
Σαν ανάγνωσμα έχει αρκετό ενδιαφέρον, είναι ευανάγνωστο, αν και το μέγεθός του αυξάνει τον βαθμό δυσκολίας. Με κούρασε η λεπτομερής περιγραφή σε ορισμένα σημεία των ιστορικών γεγονότων της Αμερικής της δεκαετίας του 1960, σε βάρος πολλές φορές των φιλοσοφικών αναλύσεων, στις οποίες θα μπορούσε να έχει δώσει περισσότερο χώρο ο συγγραφέας κατά τη γνώμη μου. Επίσης, με κούρασαν και οι αναφορές στα σπορ με τα οποία ασχολούνταν οι Φέργκιουσον. Αν τα συγκεκριμένα κομμάτια ήταν αρκετά μικρότερα, θα έδιναν "αέρα" στο βιβλίο, αυτά όμως είναι προσωπικές απόψεις και δεν επιχειρούν να αποτρέψουν τους επίδοξους αναγνώστες του βιβλίου, αντιθέτως!
Το αγαπημένο μου απόσπασμα από το βιβλίο προέρχεται από την προεφηβική ηλικία του Φέργκιουσον νο. 3:
Ο παππούς του το αποκαλούσε μια περίεργη μεσοβασιλεία, δηλαδή ένα χρονικό διάστημα που έστεκε ανάμεσα σε δύο άλλα, ένα χρονικό διάστημα άχρονο όπου όλοι οι κανόνες για το πώς υποτίθεται ότι έπρεπε να ζεις είχαν πάει περίπατο. (...) Θα ήταν ωραίο να ζει αυτό το διάστημα το δίχως σχολείο, αυτό το περίεργο κενό μεταξύ της μιας ζωή και της επόμενης, που η μητέρα του ήταν μαζί του απ' τη στιγμή που άνοιγε τα μάτια του το πρωί μέχρι τη στιγμή που τα έκλεινε τη νύχτα, διότι εκείνη ήταν το μόνο πρόσωπο που του έμοιαζε αληθινό πια, το μόνο αληθινό πρόσωπο στον κόσμο, και πόσο ωραίο ήταν που μοιραζόταν εκείνες τις μέρες και τις εβδομάδες μαζί της, εκείνους τους περίεργους δύο μήνες που έτρωγαν σε εστιατόρια και επισκέπτονταν άδεια διαμερίσματα και πήγαιναν στο σινεμά σχεδόν κάθε απόγευμα, τόσες ταινίες είδαν μαζί στη σκοτεινιά του εξώστη, όπου μπορούσαν να κλάψουν όποτε ήθελαν χωρίς να δίνουν εξηγήσεις σε κανέναν. Η μητέρα του το αποκαλούσε κύλισμα στη λάσπη, και ο Φέργκιουσον υπέθετε ότι με αυτό εννοούσε τη λάσπη της δυστυχίας τους, το βούλιαγμα όμως σε αυτή τη δυστυχία μπορούσε να είναι απόκοσμα ευχάριστο, ανακάλυψε, αρκεί να βυθιζόσουν όσο πιο πολύ μπορούσες και να μη φοβάσαι να πνιγείς (...).
4 3 2 1, Paul Auster, εκδόσεις Μεταίχμιο
Ας κυλιστούμε στη λάσπη για λίγο, μπορεί να είναι αναζωογονητικό...
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου