Τα βιβλία του Αυγούστου

Η Καρδερίνα λοιπόν είναι η περιπέτεια, ενός αγοριού, του Θίο που πέφτει θύμα μια τρομοκρατικής ενέργειας στο μουσείο τέχνης της Νέας Υόρκης, όπου συμβαίνουν τρία καθοριστικά, για την υπόλοιπη ζωή του, γεγονότα: χάνει τη μητέρα του, γνωρίζει την Πίπα και τον θείο της Γουέλτι και βρίσκεται με την "Καρδερίνα" (έναν πίνακα υπαρκτό, ανεκτίμητης αξίας του Ολλανδού ζωγράφου Κάρελ Φαμπρίσιους) χωμένη στο σακίδιό του.

Από το σημείο αυτό ξεκινά ουσιαστικά και η ιστορία, η οποία, κατά τη γνώμη μου, είναι ευκολοδιάβαστη, παρότι πολυσέλιδη, ευχάριστη και εθιστική μέχρι το τέλος, αλλά μέχρι εκεί. Έχω την αίσθηση ότι δεν αφήνει τίποτα περισσότερο από μερικές ίσως πληροφορίες για τη συντήρηση και αναπαλαίωση επίπλων, για τα ναρκωτικά, για τη μαφία της αγοράς έργων τέχνης, για το Βέγκας και τη Νέα Υόρκη, οκ ίσως και κάποιες περιγραφές χαρακτήρων.

Μου άρεσε η σκέψη του Θίο, ότι μπορεί από κακές πράξεις να προκύπτουν καλά πράγματα, όπως και από καλές να προκύψουν κακά, αμφισβητώντας στρατιές ολόκληρες πιστών της αγαθοεργίας και επαναφέροντας τη βάσανο του Ντοστογιέφσκι στο " Έγκλημα και Τιμωρία", που ακριβώς διαπραγματεύεται το καλό που μπορεί να προκύψει από μια αξιόποινη πράξη. Μάλιστα ο Ντοστογιέφσκι αναφέρεται στο βιβλίο, κυρίως για τον "Ηλίθιο", που ήταν το αγαπημένο βιβλίο του Μπόρις, φίλου του Θίο.

Μετά την Ταρτ ήρθε ο Φράνζεν, με τον οποίο την παραλληλίζουν. Δε συμφωνώ, δε βρήκα καμία συγγένεια.

Εδώ περιγράφεται η ιστορία ενός ζευγαριού από τη γνωριμία μέχρι τη μέση ηλικία τους. Η περιγραφή χαρακτήρων με εντυπωσίασε.

Πάτι

"Την εποχή εκείνη πίστευε ότι τα προσωπικά κοπλιμέντα την έκαναν να νιώθει τόσο δυσάρεστα επειδή διέθετε ένα εντελώς ανιδιοτελές ομαδικό πνεύμα. Η αυτοβιογράφος πιστεύει τώρα ότι τα κοπλιμέντα ήταν σαν ένα ποτό απ' το οποίο, χωρίς να το συνειδητοποιεί, ήταν αρκετά έξυπνη ώστε ν' αρνείται στον εαυτό της και την παραμικρή σταγόνα, επειδή η δίψα της γι' αυτό ήταν ακόρεστη."

"Βαθιά μες στην καρδιά της η Πάτι ήξερε πως η εντύπωση που είχε σχηματίσει ο Γουόλτερ γι' αυτήν ήταν λανθασμένη. Και συνέχισε κάνοντας κι αυτή ένα λάθος, το αληθινά μεγάλο λάθος της ζωής της, που ήταν να συμφωνήσει με την εκδοχή του Γουόλτερ γι' αυτήν, παρότι ήξερε ότι δεν ήταν σωστή. Φαινόταν τόσο σίγουρος για την καλοσύνη της, που τελικά την έπεισε και την ίδια."

Γουόλτερ

"Ο Γουόλτερ και η κοπέλα φαίνονταν να έχουν καταρρεύσει κάτω απ' το βάρος της υπερβολικά λεπτομερούς ανάλυσης των τρόπων με τους οποίους πίστευαν πως είχε γαμηθεί ο κόσμος. Είχαν γαντζωθεί από μια άποψη και την είχαν συζητήσει τόσο πολύ, που είχαν πείσει ο ένας τον άλλο πως είχαν δίκιο. Είχαν δημιουργήσει μια φυσαλίδα που είχε ξεφύγει απ' την πραγματικότητα, παίρνοντάς τους μαζί της. Δεν έδειχναν να συνειδητοποιούν ότι ζούσαν σ' έναν κόσμο που ο πληθυσμός του δεν ξεπερνούσε τα δύο άτομα."

"Το ήξερε πολύ, πάρα πολύ καλά. Υπήρχε ένα κενό στο κέντρο της Πάτι που του είχε λάχει να κάνει ό,τι μπορούσε για να το γεμίσει με αγάπη. Μια αδύναμη φλόγα ελπίδας που μόνο εκείνος μπορούσε να προστατέψει. Κι έτσι, παρότι η κατάστασή του ήταν δύσκολη κι έμοιαζε να γίνεται ακόμα πιο δύσκολη κάθε μέρα που περνούσε, δεν είχε άλλη επιλογή απ' το να την ανέχεται."

"Το ίδιο είχε γίνει και με την πορεία που είχε καταστρώσει επί δυόμισι χρόνια στο Ίδρυμα, πεπεισμένος πως τα επιχειρήματά του ήταν ατράνταχτα κι η αποστολή του σωστή, για να καταλήξει να νιώσει, σήμερα το πρωί, στο Τσάρλεστον, ότι δεν είχε κάνει τίποτα εκτός από φρικτά λάθη. Το ίδιο και με την πρωτοβουλία του σχετικά με τον υπερπληθυσμό: υπήρχε καλύτερος τρόπος να ζήσει απ' το να πέσει με τα μούτρα στην πιο κρίσιμη πρόκληση της εποχής του; Μια πρόκληση που του είχε φανεί φιαχτή και στείρα όταν σκεφτόταν τη Λαλίθα με τις σάλπιγγές της αχρηστεμένες. Πως να ζήσει;"

"Όταν αυτά τα ενδιαφέροντα νέα έκαναν το γύρο της γειτονιάς, οι ηλικιωμένοι που έκαναν τους πρωινούς περιπάτους τον άφησαν πάλι στην ησυχία του - λιγότερο, ίσως, επειδή τους ενοχλούσαν οι ακραίες θέσεις του και περισσότερο επειδή η μοναχική ζωή του μύριζε τώρα έντονα θλίψη, εκείνο το φοβερό είδος θλίψης που είναι καλύτερα να τ' αποφεύγει κανείς· εκείνη την επίμονη θλίψη που, όπως όλες οι μορφές τρέλας, φαίνεται απειλητική, ίσως μάλιστα και κολλητική."

Ρίτσαρντ Κατς

"Ο Κατς είχε διαβάσει πολλή εκλαϊκευμένη κοινωνιοβιολογία και η ερμηνεία του για την κατάθλιψη και για τη φαινομενικά διεστραμμένη επίμονη παρουσία της στα ανθρώπινα γονίδια ήταν πως η κατάθλιψη ήταν μια επιτυχής προσαρμογή στον αδιάκοπο πόνο και τις δυσκολίες της ζωής. Η απαισιοδοξία, το αίσθημα αποτυχίας και η ανέχεια, η αδυναμία ν' αντλήσει κανείς ικανοποίηση από την ηδονή, η βασανιστική αντίληψη της γενικής αθλιότητας του κόσμου: για τους Εβραίους προγόνους του Κατς απ' την πλευρά του πατέρα του, που αναγκάζονταν να καταφύγουν από στετλ σε στετλ, διωγμένοι από αδυσώπητους αντισημίτες, όπως και για τους Αγγλοσάξονες απ' την πλευρά της μάνας του, που δούλευαν σκληρά καλλιεργώντας σίκαλη και βρόμη στα άγονα εδάφη και στα σύντομα καλοκαίρια της βόρειας Ευρώπης, το να νιώθουν συνέχεια άσχημα και να περιμένουν το χειρότερο ήταν φυσικοί τρόποι να βρίσκουν μια ισορροπία στις άθλιες συνθήκες της ζωής τους. Στο κάτω κάτω, λίγα πράγματα ευχαριστούσαν τους καταθλιπτικούς περισσότερο από τα πραγματικά άσχημα νέα. Προφανώς αυτός δεν ήταν ο καλύτερος τρόπος για να ζει κανείς, είχε όμως τα εξελικτικά πλεονεκτήματά του. Οι καταθλιπτικοί σε άσχημες καταστάσεις μετέδιδαν τα γονίδιά τους, έστω και απελπισμένα, ενώ εκείνοι που προσπαθούσαν να βελτιωθούν προσηλυτίζονταν στο χριστιανισμό ή μετακόμιζαν σε πιο ηλιόλουστα μέρη. Οι κακές καταστάσεις ήταν ο φυσικός χώρος του Κατς με τον ίδιο τρόπο που τα θολά νερά είναι ο φυσικός χώρος των κυπρίνων."

Τζόι  και Κόνι

"Η Κόνι δεν είχε τίποτα το ισορροπημένο- ήταν όλο βάθος και καθόλου πλάτος. Όταν χρωμάτιζε μια ζωγραφιά, ξεχνιόταν γεμίζοντας ένα - δυο σημεία μ' ένα μαρκαδόρο, αφήνοντας την υπόλοιπη κενή κι αγνοώντας τις χαρούμενες παροτρύνσεις της Πάτι να δοκιμάσει και κάποια άλλα χρώματα."

"- Δεν ξέρω καν τι είναι η Καμπάλα, είπε ο Τζόι.
- Ω, είμαι σίγουρη ότι θα χαρεί να σου πει, αν θες να επικοινωνήσεις μαζί της. Είναι κάτι πολύ Σημαντικό και Μυστικιστικό - νομίζω ότι ασχολείται κι η Μαντόνα μ' αυτό, πράγμα που σου λέει πάνω κάτω όλα όσα θέλεις να μάθεις γι' αυτό.
- Η Μαντόνα είναι Εβραία;
- Ναι, Τζόι, εξού και τ' όνομά της, είπε γελώντας η μητέρα του."

" Κι ήταν παράξενο, όμως το ένιωσε περ' από κάθε αμφιβολία: όταν βγήκε από το μπάνιο με το δαχτυλίδι στο δάχτυλό του και η Τζένα όρμησε μέσα κι ύστερα πετάχτηκε ξανά έξω, τσιρίζοντας και βλαστημώντας για τη βρόμα, ο Τζόι ήταν ένα διαφορετικό άτομο. Έβλεπε το άτομο αυτό πεντακάθαρα, ήταν σαν να στεκόταν έξω απ' τον εαυτό του. Ήταν το άτομο που είχε χειριστεί τα ίδια του τα σκατά για να πάρει πίσω τη βέρα του. Δεν ήταν το άτομο που νόμιζε πως ήταν ή που θα επέλεγε να είναι αν ήταν ελεύθερος να διαλέξει, υπήρχε όμως κάτι παρήγορο κι απελευθερωτικό στο να είναι ένας συγκεκριμένος και οριστικός κάποιος, αντί μια συλλογή από αντιφατικούς δυνητικούς κάποιους."